A jednak lubimy feminatywy – wykład i dyskusja na spotkaniu Oddziału Opolskiego PTS

14 grudnia w Collegium Civitas odbyło się spotkanie z Profesorką Anną Tabisz – Kierowniczką Katedry Języka Polskiego UO. Wydarzenie zorganizowane zostało przez Oddział Opolski Polskiego Towarzystwa Socjologicznego we współpracy z Katedrą Nauk Socjologicznych (Wydział Nauk Społecznych) i Katedrą Języka Polskiego (Wydział Filologiczny). W wykładzie pod nieco prowokacyjnym tytułem “Dlaczego nie lubimy feminatywów?” wzięły udział osoby pracujące i studiujące nie tylko w Katedrze Nauk Socjologicznych, ale również w innych jednostkach Uniwersytetu Opolskiego. Obecność przedstawicielek i przedstawicieli językoznawstwa, nauk o kulturze i religii, psychologii, prawa, pedagogiki i pracy socjalnej pokazuje, że poruszany temat  jest nie tylko interesujący i ważny, ale również (mimo swojej socjolingwistycznej natury) interdyscyplinarny. Również dyskusja przybrała taki charakter i pozwoliła przyjrzeć się innym niż językoznawcze aspektom feminatywów i kwestii ich używania. 

Podczas wykładu prelegentka uporządkowała wiedzę na temat feminatywów w języku polskim, zaznaczając, że ideologizacja tego tematu szkodzi zarówno samym feminatywom, jak językoznawstwu w zakresie ich badania. Wbrew często pojawiającym się w dyskursie publicznym argumentom o tworzeniu nowomowy, feminatywy były obecne w języku polskim już w XX-leciu międzywojennym. Określenia takie jak generalini, czy kierowczyni pojawiały się w prasie, do której pisywali najznamienitsi polscy pisarze i najznamienitsze pisarki tamtego czasu. Dopiero w latach 70’ XX wieku feminatywy zniknęły z języka polskiego, by powrócić w ostatnich latach. Współcześni językoznawcy zajmują różne stanowiska względem tych zmian, niektórzy są przeciwnikami “sztucznego” wprowadzania feminatywów, inni natomiast uważają, że są one naturalne dla języka polskiego i skoro język daje takie możliwości, to należy z tych możliwości korzystać. To ostatnie stanowisko zostało zostało wsparte opinią Rady Języka Polskiego. 

Wśród problemów z używaniem feminatywów wymienione zostały między innymi ideologizacja tematu, problemy z ekonomią języka, przyzwyczajenia, tradycja, dyskryminacja ze względu na płeć, konserwatywne nastawienie oraz zjawisko metonimii. Jednak podstawowym problemem, przez który feminatywy mogą wydawać  się nam dziwne i nienaturalne, jest po prostu ich nieużywanie. Wraz z upowszechnieniem używania staną się nam bliższe i bardziej przyjazne. 

Wbrew tytułowi wykładu okazało się, że wśród słuchaczy i słuchaczek w zdecydowanej większości występuje raczej życzliwość do większości feminatywów. Szczególnie ciekawe były głosy przedstawicieli i przedstawicielek najmłodszego pokolenia, czyli studentów i studentek, dla których ten temat wydaje się zupełnie oczywisty, a akcent w dyskusji powinien być już przeniesiony na używanie neutratywów, obejmujących również osoby nieodnajdujące się w binarnym podziale płciowym. Ta kwestia zapewne również będzie przedmiotem ciekawych dyskusji, dlatego będziemy ten temat jeszcze kontynuować. 

Dziękujemy Profesorce Annie Tabisz za inspirujący i ciekawy wykład, który zaplanowany był na około godzinę, a dzięki żywej dyskusji nie zauważyliśmy nawet kiedy minęły dwie! Spotkanie stało się też okazją do nawiązania interesującej współpracy na gruncie badawczym. Początek kooperacji Katedr Nauk Socjologicznych i Języka Polskiego można uznać za bardzo udany. O kolejnych inicjatywach będziemy informować w kolejnych miesiącach. 

Wykład Profesorki Anny Tabisz zorganizowała Doktorka Magdalena Piejko-Płonka, Kierowniczka Katedry Nauk Socjologicznych.